Xuất huyết não (hay còn gọi là chảy máu não) là một loại đột quỵ não, khi mạch máu não bị vỡ gây ra hiện tượng não chảy máu, máu thoát ra khỏi hệ thống tuần hoàn máu não và tràn ra những vùng màng não, gây tổn thương cho não của bệnh nhân. Khi máu chảy ra bên trong não, gây kích thích các mô não tạo ra hiện tượng phù nề, máu tập trung lại thành một khối gọi là tụ máu não.
Vỡ mạch máu gây ra tình trạng xuất huyết não
Năm vị trí xuất huyết não được định rõ:
- Khối máu tụ ngoài màng cứng, thường gây ra bởi chấn thương đầu.
- Chảy máu dưới màng nhện, thường do phình mạch hoặc dị dạng động - tĩnh mạch gây nên.
- Chảy máu trong não, do tăng huyết áp, di dạng động mạch hoặc phình động mạch gây nên.
- Chảy máu trong não thất, do tăng huyết áp, di dạng động mạch hoặc phình động mạch gây nên.
Để xác định được chính xác vị trí xuất huyết não cần phải chụp ảnh mạch máu não để kiểm tra đúng vị trí và tình trạng máu chảy của bệnh nhân.
Triệu chứng, mức độ nguy hiểm của xuất huyết não
Chảy máu trong não thùy với triệu chứng khởi phát là buồn nôn và đau đầu cục bộ. Nếu chảy máu thùy trán thì người bệnh thấy đau vùng trước của đầu, nếu chảy máu thùy thái dương sẽ đau ở phía bên, xung quanh tai. Chảy máu thùy đỉnh đau vùng thái dương.
Nếu máu tụ lại vùng trán sẽ dẫn tới yếu tay, nói khó, hoang tưởng, mất cảm giác nửa người. Chảy máu trên diện vừa và rộng (đường kính 2 - 3 cm hoặc lớn hơn) thường dẫn đến tình trạng hôn mê do tổn thương thần kinh nặng nề hoặc đe dọa đến sự sống, nhiều trường hợp đã không thể sống sót. Có đối tượng được trải qua phẫu thuật hút bỏ máu tụ có thể sống sót nhưng để lại di chứng nặng nề và kéo dài.
Một số triệu chứng thường thấy của người bị xuất huyết não:
- Xảy ra đột ngột, người bệnh sẽ thấy nhức đầu dữ dội
- Có cảm giác buồn nôn, khó nuốt
- Chân tay tê, khó vận động
- Méo miệng, nói không rõ ràng, hoặc mất tiếng
- Nặng hơn người bệnh có thể rơi vào tình trạng hôn mê, mất tỉnh táo.
Một vài nguyên tắc quan trọng khi cấp cứu người bị xuất huyết não:
- Duy trì trạng thái yên tĩnh, cho bệnh nhân nghỉ trong buồng yên tĩnh.
- Theo dõi tình trạng thần kinh, mức ý thức của bệnh nhân.
- Theo dõi nhịp tim, huyết áp
- Nâng đầu giường 300.
- Cần chú ý đề phòng các nhân tố dễ dẫn đến thay đổi huyết áp và huyết áp trong sọ não như: táo bón, ho kéo dài, tâm lý lo lắng, bị kích động... (huyết áp thay đổi bất thường sẽ rất nguy hiểm đến tình trạng của người bệnh).- Thận trọng khi cho ăn uống, tránh để người bệnh bị sặc hoặc nôn.
- Đối với bệnh nhân chảy máu não đặc biệt khi họ không tỉnh táo thì việc chăm sóc da cũng vô cùng quan trọng, mỗi giờ nên cho bệnh nhân trở mình 1 lần, giữ cho da luôn được khô (có thể xoa bột tan), nếu có các ban đỏ thì cần được thăm khám thường xuyên.
Theo GS Phan Chúc Lâm
Cuốn Đột Quỵ Máu Não, Nhà xuất bản Thanh Niên