Trên thực tế việc điều trị đột quỵ phải dựa trên sự xác định đúng cơ chế bệnh sau khi kiểm tra thần kinh và y học chung. Các nghiên cứu chuẩn đoán bệnh được tiến hành giúp xác định cơ chế sinh lý bệnh là dựa vào các triệu chứng mạch máu não từ đó thiết lập ra các phương pháp điều trị phù hợp. Thông thường các cơ chế bệnh sinh thiếu máu thiếu máu não gây nên đột quỵ được phân theo 4 nhóm chủ yếu: bệnh tim, bệnh mạch máu lớn, bệnh mạch máu nhỏ, bệnh huyết học.
Tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh đột quỵ mà có phương pháp điều trị phù hợp
Phương pháp điều trị đột quỵ theo từng nhóm bệnh
1. Đột quỵ do bệnh tim
Đột quỵ xuất hiện là hệ quả từ các rối loạn tim bao gồm: nhồi máu não, cơn thiếu máu não đột quỵ thoảng qua, ngất và thiếu oxy toàn bộ. Rối loạn liên quan đến tới việc hỏng bơm dẫn đến thiếu máu não chung (ngất) hoặc nhồi máu não (bệnh não thiếu oxy) còn tình trạng thiên về tắc mạch huyết khối thì có liên quan tới thiếu máu não cục bộ.
Hầu hết hiện tượng nhồi máu mạch tim có liên quan đến vỏ não và phổ biến trong khu vực của nhánh vỏ não của động mạch não giữa, chúng dẫn đến các triệu chứng như liệt nặng thấp ở một bên liên quan với rối loạn ngôn ngữ nặng, liệt đơn độc một cánh tay hoặc bàn tay, hoặc liệt nhẹ ở cổ, mất cảm giác hoặc rối loạn ngôn ngữ.
Rung nhĩ cũng là một dạng loạn nhịp tim liên quan với nhồi máu não, tắc mạch thường gặp nhất. Trong điều kiện này tâm nhĩ co bóp không hiệu quả và kết quả là không lưu thông máu dẫn đến huyết khối trong miệng ống. Nguy cơ của tắc mạch máu não gia tăng theo thời gian của loạn nhịp, phì đại nhĩ trái, tắc mạch huyết khối hệ thống trước đây, bệnh sử của tăng huyết áp hoặc suy tim xung huyết và liên quan tới bệnh van tim đặc biệt là hẹp van hai lá. Ở các bệnh nhân rung nhĩ mãn tính sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định để ngăn chặn tắc mạch hệ thống xảy ra. Bệnh nhân phải uống thuốc chống đông dài kỳ như thuốc aspirin hoặc an cung ngưu hoàng hoàn (sử dụng theo đợt dưới sự chỉ dẫn của bác sỹ) là biện pháp dự phòng có lợi.
Các bệnh nhân trải qua mất ý thức thoảng qua và ngất liên quan với các rối loạn nhịp nặng nề khác như mạch máu cơ tim tắc nghẽn hoàn toàn hoặc rối loạn nhịp thất, kịch phát nặng nề thường không áp dụng phương pháp điều trị chống huyết khối bởi vì có rất ít nguy cơ tắc mạch huyết khối.
Như đã nói ở trên bệnh tim mạch có thể gây ra 2 loại đột quỵ đó là đột quỵ tim và đột quỵ não (nhồi máu não). Tuy nhiên, nhồi máu não xảy ra cao hơn xấp xỉ 2% so với nhồi máu cơ tim. Nghiên cứu lâm sàng và giải phẫu bệnh đã chỉ ra rằng hầu hết các tổn thương não cục bộ nguyên nhân bởi sự hình thành huyết khối thành và tắc mạch. Trong tình huống này điều trị chống đông kỳ dài sẽ được thiết lập trừ khi có chống chỉ định. Một bệnh nhân nhồi máu cơ tim sau đó điều trị chống đông sẽ được bắt đầu với heparin tĩnh mạch kèm theo điều trị chống đông, uống (wafarin) đơn độc, dùng heparin có thể không tiếp tục, điều trị heparin thường được tiếp tục trong vài tháng và sau đó được thay thế bằng một tác nhân chống tiểu cầu như aspirin hay phương pháp làm giảm huyết áp hệ thống, cải thiện tình trạng tắc nghẽn mạch máu như sử dụng an cung ngưu hoàng hoàn.
2. Đột quỵ do bệnh mạch máu lớn (như xơ vữa động mạch)
Xơ vữa động mạch khiến động mạch bị hẹp lại và bít tắc
Xơ vữa động mạch: Xơ vữa động mạch có thể dẫn đến các triệu chứng não qua cơ chế huyết động hoặc tắc mạch huyết khối hoặc cả hai. Đường kính của một động mạch liên quan có thể hẹp dần và thậm chí bị bít tắc bởi xơ vữa động mạch.
Các nghiên cứu dịch tễ học đã xác định được một số yếu tố được xem như là góp phần tạo thành xơ vữa động mạch. Trong số các nguy cơ này, hút thuốc lá và tăng huyết áp là liên quan rõ nhất. Đái tháo đường và tăng cholesterol huyết thanh toàn phần, cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp và mức triglyceride cũng có liên quan. Nhồi máu não nguyên nhân bởi xơ vữa động mạch chiếm khoảng 15 – 30% của các đột quỵ thiếu máu, nguyên nhân do các mảng xơ vữa động mạch lớn bít tắc lòng động mạch, các cục huyết khối hình thành từ vị trí hẹp, sự nghẽn của huyết khối hoặc mảng vữa.
Thí nghiệm đánh giá ở các bệnh nhân có khả năng bị bít tắc động mạch cảnh, xơ vữa động mạch phải bao gồm các thử nghiệm xác định sự có mặt, vị trí và mức độ tổn thương. Đối với bệnh như xơ vữa động mạch thì có những trường hợp có thể áp dụng phương pháp phẫu thuật khai động mạch cảnh, phương pháp này giúp ngăn chặn thiếu máu não trong khu vực cửa động mạch phụ thuộc. Theo số liệu tổng hợp thì tỷ lệ tử vong và tàn phế do đột quỵ nếu tiến hành phẫu thuật là ít hơn 3%.
Đối với một số trường hợp mới chớm có hiện tượng xơ vỡ động mạch thì có thể sử dụng các thuốc hỗ trợ giúp đánh tan các mảng bám ở thành mạch máu, cải thiện tuần hoàn, giảm tỉ lệ bị tắc nghẽn mạch máu.
5 món ăn tốt cho người bị đột quỵ giúp phục hồi nhanh
3. Đột quỵ do bệnh mạch máu nhỏ
Tăng huyết áp: (áp lực máu tâm thu ≥ 160mmHg hoặc áp lực máu tâm trương ≥95mmHg) có thể gián tiếp ảnh hưởng tới não bởi góp phần làm phát triển suy chức năng tim hoặc trực tiếp làm sản sinh các biến đổi sinh lý hoặc bệnh lý của tuần hoàn não.
Viêm động mạch: Quá trình nhiễm khuẩn hệ thần kinh trung ương là kết quả một số biến đổi khác biệt trong các mạch máu não, được biết đến như là viêm áo trong động mạch tắc nghẽn. Tình trạng đặc trưng bởi sự thâm nhiễm tế bào viêm và sự dày lên của lớp áo trong động mạch, chúng có thể gây hẹp hoặc bít tắc lòng mạch hoặc như một ổ gây tắc mạch huyết khối.
Phương pháp điều trị chống vi sinh vật sẽ được quy định cho điều trị viêm mạch máu não nguyên nhân bởi viêm màng não nhiễm khuẩn.
4. Đột quỵ do bệnh huyết học
Các bất thường ở thành tế bào máu và protein huyết tương có thể dẫn tới tính trạng tăng đông hoặc tình trạng giảm đông tương ứng với các bất thường trong độ nhớt và ứ máu dẫn đến thiếu máu não hoặc chảy máu não ở bệnh nhân.
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý của người bị đột quỵ mà bác sỹ sẽ có phương pháp điều trị riêng cũng như sử dụng loại thuốc điều trị phù hợp để quá trình phục hồi nhanh và hiệu quả hơn.
Tuy bị đột quỵ vẫn có cách để cứu sống nhưng tỉ lệ để lại di chứng rất cao, do đó hãy chủ động trong việc phòng ngừa nguy cơ đột quỵ, ngặn chặn các nguyên nhân gây bệnh. tăng tuần hoàn máu và giúp hỗ trợ điều trị đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu thì an cung ngưu hoàng hoàn được coi là bài thuốc cổ truyền hiệu nghiệm, được nhiều người tin tưởng.
Hồng Anh